Rozwód małżonków jest dla każdego z nich wyjątkowo stresującą sytuacją, która dotyka całą rodzinę.
W zależności od charakteru, każdy człowiek jest inaczej odporny na stres. Najbardziej jednak wszystkie rodzinne problemy wpływają na dzieci. Dorosły człowiek z opanowaną psychiką jest w stanie ocenić powagę sytuacji oraz zapanować nad emocjami.
Częstym zjawiskiem przy rozwodzie jest „walka rodziców o dziecko”.
Taką walką nie jest tylko faktyczne podzielenie obowiązków nad dzieckiem pomiędzy rodzicami i oficjalne nadanie prawa do opieki małżonkom, ale również „psychiczna wojna” o małoletnie dziecko. Każdy z rodziców stara się o lepszą opinię w oczach dziecka, niekoniecznie zawsze zachowując przy tym zdrowy rozsądek, dlatego też przy rozwodzie pomocną byłaby dla dziecka terapia psychologiczna.
Jak również wiadomo wychowanie dziecka oraz jego utrzymanie jest bardzo dużym wyzwaniem. Rodzic odpowiedzialny jest za prawidłowy rozwój psychiczny oraz fizyczny małoletniego, co oczywiście wiążę się z kosztami. Jak więc wygląda system podzielenia kosztów pomiędzy małżonkami po rozwodzie?
Czym są alimenty na dziecko i czy każdy ma prawo o nie zabiegać?
Alimenty są to obligatoryjne i regularne świadczenia pieniężne na rzecz osób fizycznych od innych osób fizycznych, które są do tego zobowiązane. Są one dostosowywane do każdego indywidualnie, natomiast mają na celu pokrycie podstawowych potrzeb codziennego funkcjonowania. Wysokość alimentów wyznaczana jest przez sąd podczas rozprawy rozwodowej lub oddzielnej rozprawy o przyznanie alimentów na dziecko.
Komu przysługują alimenty i na jakich zasadach?
Czy pełnoletnie dziecko może ubiegać się o świadczenia alimentacyjne?
Jeśli chodzi o pełnoletnie dziecko, nie ma nigdzie określonego wieku, do którego osobie przysługują alimenty. Rodzic jest zobowiązany płacić na dziecko do momentu ukończenia przez niego pełnej edukacji. Tak naprawdę nie ma większego znaczenia czy uczeń studiuje dziennie czy zaocznie, warunkiem jest wyłącznie rozwój edukacyjny. W przypadku osoby, która ukończyła 18 rok życia, świadczenia alimentacyjne trafiają bezpośrednio do dziecka. Rodzic musi także pomagać dziecku do momentu jego usamodzielnienia i możliwości utrzymania się, tak aby nie znajdowało się w niedostatku.
Inną sytuacją jest dożywotnia choroba dziecka lub jego niepełnosprawność. Wtedy sąd może nałożyć obowiązek alimentacyjny rodzicom do końca życia dziecka. Sąd uważnie weryfikuje każdą sytuację tak, aby pomóc dziecku chociażby w kwestii finansowej.
Wyjątkiem jest sytuacja w której dziecko posiada majątek mogący spokojnie pokryć koszty związane z codziennym życiem oraz utrzymaniem. Majątkiem takim może być spadek typu nieruchomość czy pewna kwota pieniężna.
Jak rozpocząć ubieganie się o alimenty?
Jakie dokumenty są potrzebne?
Jeżeli ubieganie się o alimenty na dziecko nie było rozstrzygnięte podczas rozprawy rozwodowej, rodzic ma prawo złożyć kolejny oddzielny pozew dotyczący tej konkretnej sprawy. Pozew o przyznanie świadczeń alimentacyjnych dostępny jest do wglądu w oddzielnej zakładce.
Do owego pozwu należy dołączyć: akt urodzenia dziecka, odpis aktu małżeństwa lub odpis wyroku rozwodowego oraz resztę niezbędnych dokumentów związanych ze sprawą – w przypadku jeśli jest to kolejny pozew o alimenty, należy dołączyć do dokumentów poprzednie odpisy wyroków. Koniecznym dokumentem jest zaświadczenie o zarobkach lub zaświadczenie o ewentualnych przyznawanych zasiłkach z powodu bezrobocia. Sąd wydaje orzeczenie również na podstawie informacji o ponoszonych kosztach na dziecko. Warto także dołączyć do dokumentów orzeczenia związane ze sprawą m.in. zaświadczenia od lekarzy jeśli dziecko jest przewlekle chore lub wymaga regularnych kontroli lekarskich, co również wiążę się z ewentualnym wykazem branych leków, zaświadczenie o dodatkowych zajęciach dziecka jeśli uczęszcza oraz oszacowanie kosztów codziennego utrzymania np. wykaz opłat za mieszkanie, czynsz, podstawowe środki czystości, ubrania, książki itp.
Wszystkie niezbędne dokumenty należy złożyć do Sądu w dwóch egzemplarzach, z których jeden trafia do pozwanego.
W jakich sytuacjach alimenty na dziecko otrzymuje rodzic?
Tak jak zostało wspomniane wyżej, pełnoletnie dziecko zarządza otrzymanymi alimentami samo. W sytuacji kiedy opieka nad małoletnim dzieckiem została przez sąd przyznana jednej ze stron – drugi rodzic ma obowiązek również wsparcia finansowego dziecka. Z racji tego, iż to jeden rodzic wychowuje, pielęgnuje i utrzymuje małoletnie dziecko – na jego ręce trafiają przyznane świadczenia alimentacyjne, do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Na jaką kwotę można liczyć ubiegając się o alimenty?
Ile powinien płacić rodzic na jedno dziecko?
W dokumentach niezbędnych do sprawy o alimenty, musi znaleźć się wyżej wspomniany wykaz zarobków małżonka. Między innymi na tej podstawie sąd może określić jaką stałą kwotą dysponuje rodzic i oszacować koszty codziennego utrzymania tak, aby dziecko było bezpieczne i żyło w godnych warunkach.
Oczywistą kwestią jest stopa życiowa rodziców oraz ich zaplecze finansowe. W zależności od wysokości stałych dochodów małżonka, sąd jest w stanie określić kwotę, którą zobowiązany będzie płacić jeden z rodziców. Życie dziecka musi być porównywalne ze strony finansowej do życia rodziców. Stopa życiowa powinna być równa. Tyczy się to zarówno rodzin z wyższymi zarobkami, jak i tych z niższym zapleczem finansowym.
Najważniejszą kwestią, którą weryfikuje sąd szacując odpowiednią kwotę świadczeń alimentacyjnych jest dobro dzieci oraz ich usprawiedliwione potrzeby, którymi są dobra fizyczne takie jak ubrania, zabawki, materiały edukacyjne, wyżywienie, rozrywka i wypoczynek, oraz dobra duchowe.
Całkowita kwota alimentów zależna jest również od ilości dzieci na które zobowiązana jest płacić jedna ze stron, natomiast nie ma stałej określonej kwoty – jest ona zależna od wyżej wymienionych czynników i ostatecznie określa ją sąd w wyroku.
Co w sytuacji, gdy alimenty nie starczają na godne życie dziecka?
Jeśli Sąd zobowiązał rodzica do płacenia alimentów, ale z wiekiem potrzeby dziecka wzrastają, a świadczenia finansowe są zdecydowanie za niskie, jest możliwość ponownego pozwu o alimenty. Strona musi uzasadnić kolejny pozew i również dostarczyć zaświadczenia usprawiedliwiające ewentualną podwyżkę należących się świadczeń.
Częstym przypadkiem nagłego podwyższenia kosztów utrzymania dziecka jest przykładowo leczenie stomatologiczne, rehabilitacja, zmiana szkoły bądź miejsca zamieszkania. Wtedy też sąd weryfikuje sytuację materialną stron i podejmuje decyzję.
Czy jest możliwość odwołania się lub zmniejszenia alimentów?
Istnieje wiele przypadków, gdzie osoba zobowiązana do płacenia alimentów występuje z pozwem o ich zmniejszenie ze względów np. na nagłe pogorszenie się jej sytuacji finansowej np. utrata pracy, brak dochodów z dodatkowych źródeł. W takiej sytuacji strona może ubiegać się o zmniejszenie kwoty świadczenia. Podobnie jest w odwrotnej sytuacji. Kiedy stopa życiowa zobowiązanego znacznie się podwyższyła – uzasadniając to oraz dołączając dowody, strona może ubiegać o zwiększenie świadczenia alimentacyjnego na dziecko.
Kiedy wygasa obowiązek płacenia alimentów na dziecko?
Obowiązek alimentacyjny nie jest określony żadnym konkretnym terminem. Rodzic musi wspierać finansowo swoje dziecko do momentu usamodzielnienia się i całkowitego zakończenia edukacji. Potomek musi osiągnąć pewną stopę życiową, aby obowiązek ten ustał.
Od kiedy można liczyć na alimenty?
Wiele rodziców po wyroku rozwodowym dzieli się obowiązkami nad małoletnimi dziećmi. Koszta związane z prawidłowym wychowaniem i utrzymaniem potomka również zostają dzielone pomiędzy rodzicami – osobiście, umawiając się na stałą pewną kwotę świadczeń alimentacyjnych, lub za sprawą sądu. Forma pomocy jaką jest wsparcie finansowe w wychowaniu dziecka jest ogromnie istotna w szczególności dla rodzica, który wykonuje pełną władzę rodzicielską. Pieniądze pozwalają nie tylko na prawidłową egzystencję dziecka, ale również na istotny rozwój psychiczny, fizyczny i duchowy potomka podczas jego życia. Alimenty należą się nie tylko od momentu złożenia pozwu i orzeczenia wyroku przez Sąd, ale można się ubiegać również o zaległe świadczenia alimentacyjne, gdyż sprawa przedawnia się dopiero z upływem 3 lat. Oczywiście każdy przypadek jest oddzielnie weryfikowany przez sąd, każdy człowiek traktowany jest indywidualnie. Natomiast jak wygląda sytuacja pomocy matce przed narodzeniem dziecka? Czy będzie ona objęta jakimś prawem i czy jest możliwość ubiegania się o świadczenia alimentacyjne przed porodem? Oczywiście, istnieje na to stosowny paragraf, który informuje Art. 142 KRO:
„Jeżeli ojcostwo mężczyzny nie będącego mężem matki zostało uwiarygodnione, matka może żądać, ażeby mężczyzna ten jeszcze przed urodzeniem się dziecka wyłożył odpowiednią sumę pieniężną na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd”
Niewiele kobiet zdaje sobie z tego sprawę, dlatego też zawsze warto zasięgnąć opinii doświadczonego radcy prawnego.
Co zrobić jeśli zobowiązany nie płaci?
Czy da się w jakiś sposób wyegzekwować alimenty?
Przypadek nie płacenia alimentów przez osobę zobowiązaną jest coraz częstszy w dzisiejszych czasach, ale istnieją sposoby na dochodzenie zaległych alimentów. Oczywiście jeśli świadczenia alimentacyjne ustalane były umownie – pierwszą rzeczą jest skierowanie pozwu do sądu, który oficjalnie może zażądać pewnej kwoty alimentacyjnej.
Inaczej jednak jest w sytuacji kiedy został wydany wyrok sądu na daną sumę pieniężną, natomiast zobowiązana strona nie wywiązuje się. Wtedy pierwszym rozsądnym wyjściem jest skierowanie sprawy do odpowiedniej instytucji w tym przypadku do komornika, który na podstawie zebranych informacji i dowodów może wszcząć egzekucję.
Proces można usprawnić za pomocą przekazanych komornikowi informacji o dłużniku m.in. miejsce jego pobytu, miejsce jego pracy, stan majątkowy itp. Im więcej informacji na temat zobowiązanego, tym szybsza interwencja specjalisty. Wszelkie koszty egzekucji leżą po stronie dłużnika. Komornik może przykładowo: wystąpić do pracodawcy dłużnika o zajęcie jego pensji.
Kolejną sprawą jest zgłoszenie się do Funduszu Alimentacyjnego, który wypłaca zaliczkę alimentacyjną przez urzędy gmin lub ośrodki pomocy społecznej. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na warunki, które trzeba spełnić, aby otrzymać zapomogę. Dochód na jedną osobę w rodzinie nie może przekraczać 725zł netto, a kwota jaką dysponuje Fundusz wynosi maksymalnie 500zł.
Sposobem, aby zobowiązany do płacenia alimentów zwrócił należące się zaległe pieniądze może być też wpis do KRD – Krajowego Rejestru Długów, co w przyszłości zaszkodzić może w wielu istotnych kwestiach np. w zaciągnięciu kredytu w banku, bądź w założeniu własnej działalności.
Czy można ubiegać się o spłatę zadłużenia od innej osoby niż zobowiązany?
W momencie kiedy zobowiązany rodzic nadal nie wywiązał się z płacenia zaległych świadczeń alimentacyjnych, jest możliwość, aby zwrócić się do sądu rodzinnego z prośbą o dochodzenie alimentów od krewnych w linii prostej m.in. od dziadków dziecka. Należy tylko udowodnić, iż rodzice dłużnika posiadają stały odpowiedni dochód finansowy umożliwiający pokrycie kosztów utrzymania wnuka, które ustalił sąd. Często zdarza się, że dłużnik nie chcąc obciążać kosztami swoich rodziców – ponownie zobowiązuje się do uregulowania zaległych opłat na dziecko.
Co jeżeli żaden sposób nie pomoże rozwiązać problemu?
Czy dłużnikowi może obejść się bez kary?
Absolutnie nie. Przepisy dotyczące przestępstwa niealimentacji uległy zmianie. Niepłacenie świadczeń alimentacyjnych ustalonych przez sąd jest przestępstwem. Jeżeli żaden z wyżej wymienionych sposobów nie wpłynie pozytywnie na dłużnika, pokrzywdzona strona może zwrócić się do prokuratury o wszczęcie postępowania karnego. Na mocy prawa, osobie uchylającej się od płacenia należących się świadczeń na dziecko może grozić grzywna, kara ograniczenia wolności lub więzienie do lat 2 pod zarzutem przestępstwa niealimentacji. Sąd weryfikuje sytuacje dziecka i według uzyskanych informacji oraz wywiadu może orzec stosowny wyrok.
Alimenty w 2018
Ubieganie się o świadczenia alimentacyjne wiążą się z długim procesem. Każdy może nieść za sobą pewne komplikacje. Aby uprościć system przyznawania alimentów samotnym rodzicom, rząd planuje radykalne zmiany w prawie rodzinnym. Jednym z nowych pomysłów Ministerstwa Sprawiedliwości na ulepszenie procesu przyznawania alimentów są „alimenty natychmiastowe”. Projekt ten ma na celu natychmiastową pomoc rodzinom poprzez skrócony system polegający na szybkich i prostych wnioskach bez konieczności podawania dochodów. Ów proces miałby zdecydowanie się skrócić, trwając maksymalnie kilka dni. Projekt jest w trakcie realizacji.
Na ten moment dziecko może liczyć na ogromną pomoc ze strony państwa i urzędów. Istnieje wiele organizacji wspierających samotnych rodziców i dzieci, dobrym rozwiązaniem jest również skierowanie się do opieki społecznej, której głównym celem jest pomoc potrzebującym. Nie znając prawa, warto zawsze zasięgnąć opinii radcy prawnego bądź adwokata, którzy pełną znajomością prawa mogą zdecydowanie wpłynąć na jakość życia rodziny.