Rodzina jest podstawową komórką tworzoną przez społeczeństwo. Według prawa w Polsce pełną rodzinę tworzy kobieta i mężczyzna związani ze sobą węzłami małżeńskimi oraz ich potomkowie i dalsza rodzina — krewni ze strony kobiety jak i również mężczyzny. Każdy z członków rodziny pełni swoją istotną rolę w społeczeństwie, małżonkowie wraz z dziećmi mają swoje prawa jak i obowiązki, które muszę spełniać. Z biegiem czasu ich funkcjonowanie ulega radykalnym zmianom. Każda z rodzin rozwija się możliwie na swój sposób, każda musi zmierzyć się z mniejszymi i większymi problemami jak i również podołać wyzwaniom, które wiążą się z jej funkcjonowaniem.
Wydawałoby się, że decyzja o zawarciu małżeństwa i założenie rodziny przez kobietę i mężczyznę jest najważniejszą w życiu każdego człowieka. Co jeśli na drodze szczęścia i miłości napotkamy problemy, których nie jesteśmy w stanie pokonać?
Czy rozwód jest ostatecznością? Jakie są przesłanki rozwodu?
Przesłanki rozwodu
Istnieją 3 tak zwane przesłanki rozwodu, które przewiduje ustawa. Muszą być one spełnione, aby Sąd mógł orzec rozwód. Przesłanką nazywamy zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego na trzech więziach:
- Pierwszą z nich jest więź uczuciowa tzw. duchowa — wydająca się tą najważniejszą — którą stwierdzić możemy w momencie, gdy małżonkowie wcześniej kochający się stracili do siebie jakiekolwiek uczucia ich wiążące, są dla siebie obojętni, nie interesują się sobą nawzajem. Często również zdarza się, że partnerzy są do siebie wrogo nastawieni.
- Kolejną jest więź fizyczna, którą określamy zanik zupełny więzi fizycznych pomiędzy małżonkami — na tle seksualnym oraz ogólne oddalenie się od partnera z jakimikolwiek gestami fizycznymi czy czułościami.
- Trzecią — ostatnią i równie ważną przesłanką rozwodu jest więź gospodarcza, którą stwierdzamy w momencie, gdy małżonkowie nie zamieszkują ze sobą oraz nie prowadzą wspólnie gospodarstwa domowego.
Sąd bada sytuację pomiędzy małżonkami i bierze pod uwagę wyżej wskazane przesłanki rozwodu. Należy jednak zauważyć, iż rozwód nie będzie możliwy, jeżeli wskutek jego orzeczenia mogłoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie dopuszcza również do rozwodu, jeśli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że za zgodą współmałżonka, założywszy, iż orzeczenie rozwodu nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Czym w zasadzie jest rozwód?
Rozwód jest to rozwiązanie ważnego związku małżeńskiego przez sąd. Rozwód może być orzeczony na żądanie jednego lub obojga małżonków — natomiast zgoda zarówno kobiety jak i mężczyzny co do rozwodu nie jest jedynym warunkiem, aby go uzyskać. Co więcej jest tak naprawdę jednym z wielu warunków do spełnienia, aby sąd mógł orzec rozwód. Na taką decyzję wpływa wiele czynników. Istnieją okoliczności, które na pewno wpływają na orzeczenie rozwodu, mimo tego — aby definitywnie zakończyć trwające małżeństwo trzeba przygotować się na długotrwały proces oraz koszta finansowe wiążące się ze sprawą rozwodową. Decyzja o rozwodzie musi być bardzo dobrze przemyślana, gdyż jest nieodwracalna. Bardzo często więc poprzedzona jest ona separacją, jeśli w ocenie małżonków mogłaby okazać się pomocna.
A więc czym jest separacja?
Separacja jest instytucją prawną, po którą możemy sięgnąć, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Rozkład pożycia małżeńskiego nie musi być trwały jak przy rozwodzie. Separacja stanowi alternatywą dla rozwodu i daje małżonkom szansę na przemyślenie dalszych kroków oraz na ewentualną walkę obojga małżonków o dalszy los ich rodziny. Jeśli jednak nawet separacja nie skutkuje i rozwód jest ostateczną decyzją małżonków pozostaje pytanie — Jak to wszystko wygląda od strony prawnej? Jak zająć się formalnościami i od czego zacząć?
Pozew rozwodowy
jest to odpowiednio przygotowany dokument umożliwiający wszczęcie postępowania o rozwód. Powinien on zawierać podstawową informację mianowicie — uzasadnienie rozpadu małżeństwa oraz przyczyny. Prawidłowy dokument oczywiście w formie pisemnej musi zostać dostarczony do Sądu. Informacje o takim dokumencie oraz wgląd do wzoru pozwu można znaleźć w oddzielnej zakładce. Pozew może złożyć zarówno żona jak i mąż. Osoba żądająca rozwodu zwana jest powodem — drugi z małżonków jest to pozwany. Każdego podczas rozwodu reprezentować może odpowiednia osoba — radca prawny lub adwokat, który ma na celu wyłącznie dobro swojego klienta. Przy tak stresującym momencie możemy liczyć na pomoc właśnie naszego pełnomocnika.
Co poza pozwem rozwodowym?
W jakie niezbędne dokumenty rozwodowe trzeba się zaopatrzyć?
Jeśli chodzi o „papiery rozwodowe” — tutaj warto sięgnąć porady radcy prawnego lub adwokata, który będzie nas reprezentował, ze względu na to, że jest to kwestia indywidualna każdego klienta. Niezbędnym jednak dokumentem, który dołączyć trzeba do pozwu będzie oryginał aktu małżeństwa. W przypadku, gdy oboje małżonkowie dzielą się opieką nad małoletnimi dziećmi będącymi ich prawnymi opiekunami — potrzebne będą również akty urodzenia dzieci. W sytuacji gdy mamy do czynienia z rozwodem z orzeczeniem o winie partnera do dokumentacji dołączymy również wszelkie dowody na winę współmałżonka, które udało nam się zdobyć.
Rozwód z orzeczeniem o winie i bez?
Małżonkowie podczas procesu mogą zgodnie stwierdzić, iż ich małżeństwo uległo trwałemu i zupełnemu rozkładowi pożycia oraz oboje mogą żądać rozwodu bez ustalenia winy żadnego z nich. W takim wypadku Sąd zaniecha orzekania o winie.
Nie zawsze jednak rozwód bez orzekania o winie jest dobrym rozwiązaniem.
Jak przewiduje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy — rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a który znajduje się w niedostatku lub którego rozwód znacznie pogorszył sytuację materialną, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego, aby ten dostarczał mu środki utrzymania. Obowiązek ten wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu — oczywiście istnieją okoliczności wyjątkowe ze względu na które sąd może przedłużyć pięcioletni termin opisanego obowiązku.
Z kolei w sytuacji, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadowi małżeństwa, drugi z małżonków jest uprawniony do żądania na jego rzecz alimentów nawet w sytuacji, gdy nie jest w niedostatku.
Warto również wspomnieć, iż orzeczenie o winie jednego z małżonków nie ma wpływu na płacenie alimentów należnych dzieciom. Ta kwestia poruszana jest w wyroku rozwodowym.
Co zawiera wyrok rozwodowy?
Wyrok rozwodowy według Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego jest dosyć obszerny i porusza wiele istotnych kwestii.
- Pierwszą — najważniejszą kwestią dla małżonków, którzy wykonują władzę rodzicielską — jest podział obowiązków pomiędzy rodzicami nad dzieckiem. Sąd rozstrzyga o kontaktach rodziców z małoletnimi i orzeka w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia także plan rodzicielski — pisemne porozumienie rodziców, jednakże musi być ono zgodne z dobrem małoletniego. Jeśli małżonkowie posiadają więcej niż jedno dziecko wskazane jest, aby rodzeństwo wychowywało się razem — oczywiście jeśli jest to zgodne z dobrem dzieci. Ze względu na to, że dobro małoletnich oraz prawidłowe ich wychowywanie jest priorytetem — sąd podczas sprawy rozwodowej może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców ograniczając przy tym prawa i obowiązki drugiego rodzica.
- Proces rozstrzyga również o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania rozwiedzionych małżonków. Zdarzają się sytuacje wyjątkowe, kiedy sąd może nakazać eksmisję jednego z małżonków — w momencie gdy swoim nagannym zachowaniem uniemożliwiał dalsze wspólne zamieszkiwanie. Rozwiedzeni małżonkowie za zgodą obu stron mogą również wnieść o przyznanie nieruchomości jednemu z nich, bądź o jej podział biorąc pod uwagę kwestie najważniejsze jakimi są potrzeby dzieci oraz małżonka, któremu sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej.
- Na wniosek jednego z małżonków, sąd w wyroku rozwodowym może również dokonać podziału majątku wspólnego — ale tylko wtedy, gdy proces podziału majątkowego nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym — tu tak samo warto zasięgnąć opinii radcy prawnego lub adwokata, gdyż ta kwestia jest również indywidualna.
Koszty rozwodu?
Na jakie koszty musimy się przygotować wnosząc o rozwód?
Podstawową opłatą związaną z rozwodem jest stała opłata sądowa — 600 zł — bez której sąd nie rozpocznie jakichkolwiek działań. W tak ważnej sprawie jak proces rozwodowy, musimy się również przygotować na wkład finansowy związany z zatrudnieniem skutecznego radcy prawnego lub innego prawnika, który będzie naszym pełnomocnikiem. Kwoty te wyliczane są indywidualnie dla każdego klienta, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy. Sąd w wyroku rozwodowym decyduje, który z małżonków ponosi koszty postępowania — w procesie z orzeczeniem o winie jest to strona przegrywająca, która uiszcza opłaty zastępstwa procesowego drugiej strony w wysokości 720 zł oraz koszty opłaty sądowej w kwocie 600 zł. Jeżeli małżonkowie decydują się na podział majątku lub jeśli proces nie byłby zadowalający dla którejś ze stron — mogą wtedy zostać naliczone również dodatkowe koszty. Jednakże każdy z małżonków w sytuacji gdy nie jest w stanie ponieść odpowiednich opłat, może zwrócić się do Sądu o zwolnienie z ich uiszczenia.
Rozwód w 2018
Ministerstwo Sprawiedliwości na 2018 rok planowało radykalne zmiany opłat związanymi z procesem rozwodowym. Podstawowy koszt sądowy, który na ten moment wynosi 600 zł miałby według planu wzrosnąć o 1,4 tys. łącznie wynosząc 2 000 zł. Rząd na ten moment wycofał się z kontrowersyjnego pomysłu, pozostawiając sytuację bez zmian, nie narażając małżonków w tak trudnej już sytuacji na dodatkowy koszt.